با توجه به شرایط اقتصادی جامعه و پیشامدهای ناگهانی اقتصادی که در سطح یک کشور و یا حتی دنیا رخ می دهد، مردم نسبت به شغل شان فارغ از آن که شغل پر استرسی باشد یا نباشد، اغلب دارای نوعی استرس کاری هستند. استرسی که هر کسی طبق شرایط زندگی شخصی اش به همراه دارد با فشارهایی که از محیط کاری خود دریافت می کند، توأم می شود و منجر به مضاعف شدن آن می گردد.
هر چند وجود مقداری استرس به طور معمولی در زندگی روزانه، عادی و حتی لازم است؛ اما مقدار زیاد آن باعث کاهش بهره وری، کاهش اعتماد به نفس و نیز فشارهای جسمی و روحی سختی می شود. این شرایطمی تواند منجر به بیماری های قابل توجهی گردد.
بعضی از این بیماری ها که می تواند شما را درگیر کند، احساس اضطراب، زودرنجی، افسردگی، بی علاقگی به کار، گرفتگی عضلات یا سردرد، درد معده، اختلال در خواب، خستگی، عدم تمرکز و انزوای اجتماعی است. وقتی استرس بیش از حد شما را از انجام کارهای روزمره باز دارد و زندگی شخصی و سلامت جسمی و روحی شما را تحت تأثیر بگذارد، به این معنی است که وقت آن فرارسیده تا اقدامی کنید و برای این که به تعادل برسید چاره ای بیندیشید.
استرس شغلی
برای این منظور باید بدانید که برخی از عوامل موثر بر استرس شما مثل نیروهای محیط اطراف یا لحن کلام دیگران، در کنترل شما نیست. اما درصدی را که خودتان می توانید کنترل کنید فراموش نکنید و کنترل آن را در دستانتان بگیرید. اقدامات و واکنش هایتان را بررسی کنید و آنها را اصلاح کنید.
مثلا می توانید حجم بالای تماس ها و یا پیام های روزانه تان را در ساعات مشخصی جواب بدهید، ساعات اداری را صرفا برای انجام دادن وظایف شغلی تان اختصاص دهید و زمانی که احساس می کنید برای انجام کارهای تان به تمرکز نیاز دارید، می توانید با بستن در اتاق، به دیگران نیز آموزش دهید که با شما چگونه برخورد کنند.
برای از بین بردن حواس پرتی تان حتما فکری کنید و برای رفع آن برنامه ای بچینید. مثلا یکی از این برنامه ها می تواند تهیه کردن یک سررسید باشد که در آن تمام کارهای روزانه تان را از شب قبل یادداشت کنید و آنها را به ترتیب اولویت و فوریت، رتبه بندی کنید. سپس فردای آن روز وقت تان را برای انجام دادن آنها تنظیم کنید. البته اگر میانه شما با نوشتن چندان خوب نیست، می توانید این کار را با نرم افزارهای مختلف تلفن همراه که درست برای این کار ساخته شده اند انجام دهید.
عوامل موثر در ایجاد استرس کاری
عواملی که با عث ایجاد استرس در هر فردی می شوند متفاوت اند ولی در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:
1- کار بیش از حد
افرادی که دارای چند شغل هستند و یا نوع پست سازمانی آنها به گونه ای است که وظایف متعددی را شامل می شود، اغلب دچار استرس اند. زیرا برای تقسیم زمان کافی برای به اتمام رساندن کارهای شان و نیز حفظ کیفیت کار با دقت بسیاری به خرج دهند که مبادا از چیزی غافل شوند.
2- خواب ناکافی
خواب کمتر از شش ساعت، یکی از دلایل ایجاد استرس های ناشی از کار است. چون خواب کم، عملکرد و کارآیی فرد را به اندازه قابل ملاحظه ای می کاهد. در نتیجه منجر به بی علاقگی و از دست دادن انگیزه کاری می شود. در نتیجه با تضعیف توانایی های مغز، احتمال خطا را در رفتارها و تصمیمات تان افزایش می دهد. در این شرایط عکس العمل های غیرمنطقی نسبت به اتفاق های استرس زا رخ می دهد. نهایتا بهره وری شما به طور قابل توجهی کاهش می یابد.
3- عدم امنیت شغلی
زمانی که شما از آینده کاری تان مطمئن نباشید و نتوانید بر اساس آن برنامه ریزی کنید، هر روز با این سوال مواجه شوید که تا چه زمانی دارای شغل خواهید بود و چه زمانی نوبت برکناری تان می رسد. در این حالت، روزانه حجم بالایی از استرس را تجربه خواهید کرد. استرس کاری حتی در موقعیت هایی که امکان رشد و ترقی از شما سلب شود نیز به سراغ تان خواهد آمد. عدم امنیت شغلی گاهی شامل وضعیتی می شود که تغییرات همه جانبه به صورت ناگهانی اتفاق می افتند. به طوری که کارکنان آمادگی مواجهه با آنان را ندارند و در نتیجه نمی توانند با تغییرات جدید همساز گردند.
4- مدیرت ناکار آمد
مدیریتی که اعتقادی به مشارکت دادن کارکنان برای تصمیم گیری ها نداشته باشد، کارکنان را با فضایی مواجه می کند که در آن احساس بی اهمیتی و نادیده شدن را تجربه می کنند. کارکنان مدام در فکر اینند که چه اتفاقی در انتظار آنها است. درنتیجه تعهد آنان نسبت به سازمان کاهش پیدا می کند و انگیزه ای برای همراهی با چالش های سازمان نخواهند داشت.
زمانی که مدیر به ارتباطات در محیط کار بی تفاوت باشد و خود نیز برای ایجاد رابطه با کارمندانش کاهلی کند، نظیر نتایج بالا اتفاق می افتد. به طوری که کارکنان محلی برای شنیده شدن حرف های شان نمی بینند. تمام این موارد برای یک کارمند منجر به ایجاد استرس شغلی می شود.
5- برنامه ریزی غلط
طراحی وظایف، کار دقیقی است که در آن باید به ماهیت کار و نیز شرایط انسانی کارکنان توجه کافی شود. کار سنگین همراه با ساعات کاری طولانی و زمان استراحت کم یا وظایف پر جنب و جوش و خطرناک بدون رعایت استانداردهای لازم، منجر به استرس شغلی در کارکنان خواهد شد. چون به هر نحوی که تلاش کنند نمی توانند از پس کارها به نحو احسن بربیایند و یا مجبور شوند برخلاف اصول سلامتی شان کار کنند.
برنامه ریزی غلط از جانب خود کارکنان نیز می تواند آنها را دچار آسیب های استرس شغلی کند. مثل زمانی که یک کارمند نتواند بین کارهایش اولویت بندی کند و زمانش را مدیریت کند. یا به دلیل بی برنامگی در زندگی شخصی اش، شرایط شغلی خود را دچار نقص کند.
6- نگرانی های محیطی
شرایط فیزیکی نامطلوب در محیط کار و عدم رعایت استانداردهای محیطی مثل کپسول آتشنشانی و یا لباس های مناسب و کلاه ایمنی، سر و صدا و شلوغی زیاد، همگی منجر به تولید استرس شغلی خواهند شد. علاوه بر این، محیط اجتماعی بد که در آن شایعات یا حواشی زیادی وجو دارد و همچنین همکارانی که اهل حمایت نیستند و مدام دنبال کارشکنی برای دیگرانند نیز می توانند دلیل این امر گردند.
چگونه استرس کاری مان را کم کنیم؟
برای برطرف کردن استرس کاری تان نیز می توانید از پیشنهادهای زیر استفاده کنید:
1- عوامل استرس زایتان را بشناسید
با یادداشت کردن این عوامل و دسته بندی کردن آنها به سه دسته که قابل حذف، قابل تغییر و غیرقابل تغییرند، می توانید استراتژی متناسب با آن را نیز اخذ کنید. قطعا برخی از عوامل را خواهید یافت که از طرف خودتان باعث ایجاد و یا تشدید استرس شما می شود. پس برای از بین بردن و یا کنترل آنها اقدام کنید. مثلا مواردی را که شما هیچ دخالتی در وجود آنها ندارید و توان از بین بردن آن را ندارید، به عنوان عوامل ایستایی ببینید که ربطی به تلاش تان ندارند. باید با وجود آنها کنار بیایید و آنها را بپذیرید.
2- یک سرگرمی غیر کاری پیدا کنید
برای تمدد اعصاب تان می توانید یک برنامه پیاده روی یا سرگرمی، ورزش یا فعالیت در گروه های داوطلبانه که حال شما را بهتر می کند داشته باشید. به دنبال علایق تان بروید. مثلا به کلاس موسیقی بروید و یا آرزوهایی را که داشته اید به طور جدی دنبال کنید تا از اینکه فقط صرف کارتان بشوید اندکی رها گردید.
3- افزایش تمرکز
حواس پرتی و عدم تمرکزتان در کارها را با چند ترفند ساده می توانید از بین ببرید. مثلا کاهش میزان فعالیت در فضای مجازی که علاوه بر عدم تمرکز منجر به هدر دادن وقت شما می شود. کنار گذاشتن موبایل، کامپیوتر و یا برنامه تلوزیونی زمانی که می خواهید غذا بخورید. هنگام انجام دادن هر کاری سعی کنید کمترین درگیری را باسایر عوامل ایجاد کنید.
4- نظم داشتن
زمانی که کار برای تان استرس ایجاد می کند، باید برنامه کاری روزانه تان را مرتب کنید. همیشه سعی کنید دقایقی جلوتر از برنامه ریزی تان عمل کنید. مثلا زودتر از خواب بیدار شوید، تا بتوانید با آرامش به کارهایتان برسید و در نتیجه زودتر نیز به محل کارتان وارد شوید. آرامش روحی که از این کار بدست می آورید در تمام طول روز همراه شما خواهد بود. همیشه اتاق و میز کارتان را مرتب نگه دارید تا در موقع نیاز به وسایل مورد نیازتان دسترسی داشته باشید. ساعت مشخصی را برای چک کردن ایمیل هایتان قرار دهید و حتما ایمیل های اضافی را پاک کنید. حتما لیست اولویت بندی شده ای از کارهای روزانه تان تهیه کنید و سعی کنید بر اساس آن عمل کنید.
5- ایجاد روابط مثبت
برای دور کردن استرس از خودتان از دیگران کمک بگیرید. برای این کار باید روابط جدیدی را ایجاد کنید. مثلا با سرپرست و یا مدیر خود رابطه صمیمانه تری ایجاد کنید، همکاران تان را به نوشیدن یک قهوه یا چای در اتاقتان دعوت کنید. آنها را در ساعات غیر کاری ملاقات کنید. در این صورت هم می توانید اعتماد دیگران را جلب کنید و هم احساس مثبتی را تجربه کنید.
مکالمات مثبت، صادقانه و دوطرفه در محیط غیر کاری و یا در مورد موضوعات غیر کاری باعث بهبود شرایط کار و درک منظور و انتظارات دیگران می شود. در نتیجه شما به راحتی پشتیبانی و کمک دیگران را دریافت می کنید و می توانید استرس ها را از خود دور کنید.
نتیجه گیری
برای کاهش استرس شغلی تان ابتدا باید عوامل موثر در تنش و ایجاد استرس کاری را شناسایی کنید. سپس به کمک راه هایی که بیان کردیم، سعی کنید تا حد امکان عوامل باعت ایجاد استرس را کاهش دهید. فراموش نکنید که کار و شغل تان بخشی از زندگی تان هست، نه تمام زندگی تان. پس مراقب باشید، خانواده تان را فدای کارتان نکنید.
با همراهی پیشروان کسب و کار ؛ کشتی بادبانی کسب و کار خود را در تلاطم امواج بازار با انگیزه و لذت تا مقصد مطلوب رهبری کنید.
