ماری کوری ؛ اولین بانوی برنده‌ی جایزه‌ی نوبل

ماری کوری، خواهرزاده ماریا سالومئا اسکلودوسکا (فیزیک‌دان فرانسوی لهستانی) که به‌خاطر کارش در زمینه رادیواکتیویته و رادیواکتیویته مشهور است. او زاده ۷ نوامبر ۱۸۶۷، در ورشو، کنگره پادشاهی لهستان، امپراتوری روسیه است. ماری در ۴ ژوئیه ۱۹۳۴ در فرانسه از دنیا رفت. ماری دو بار برنده جایزه نوبل شد. او به همراه هانری بکرل و همسرش پیر کوری، جایزه نوبل فیزیک در سال ۱۹۰۳ شد. علاوه بر این، او برنده جایزه نوبل شیمی در سال ۱۹۱۱ بود. ماری اولین زنی بود که برنده جایزه نوبل شد. همچنین، تنها زنی است که این جایزه را در دو زمینه مختلف دریافت کرد. در ادامه در compro شما را با فعالیت‌های این بانو بیشتر آشنا خواهیم کرد.

ماری کوری در سنین پایین

او از دوران کودکی به خاطر حافظه شگفت انگیزش مورد توجه قرار گرفته بود. ماری در سن ۱۶ سالگی، پس از اتمام تحصیلات متوسطه خود در روسیه موفق به دریافت مدال طلا شد. پدرش که معلم ریاضیات و فیزیک بود، پس‌انداز خود را به دلیل سرمایه‌گذاری اشتباه از دست داد. در نتیجه، ماری مجبور شد به عنوان معلم کار کند. او همزمان در “دانشگاه آزاد” ملی گرایانه به طور مخفیانه شرکت کرد و به زبان لهستانی برای زنان کارگر کتاب خواند. او در سن ۱۸ سالگی یک رابطه‌ی عاشقانه ناموق داشت. ماری با درآمدهایش توانست هزینه تحصیل پزشکی خواهرش برونیسلاوا را در پاریس تأمین کند.

ماری کوری سال ۱۸۹۱ اسکلودوسکا به پاریس رفت و با استفاده از نام ماری، سخنرانی‌های اساتید را در دانشگاه سوربن دنبال کرد. او در آن سال‌ها زندگی بسیار ساده‌ای داشت. به صورتی که او تا پایان شب در اتاق دانشجویی خود کار می کرد و عملاً با نان و کره زندگی خود را می‌گذراند. او در سال ۱۸۹۳ موفق به کسب مقام اول در آزمون‌های فیزیک شد. پس از آن ماری در آزمایشگاه تحقیقاتی لیپمن شروع به کار کرد. در سال ۱۸۹۴ نیز رتبه دوم در آزمون‌های ریاضی را کسب کرد.

آشنایی ماری با همسرش

در بهار سال ۱۸۹۴ در لهستان ماری کوری با پیر کوری آشنا شد. آن ها در ۲۵ ژوئیه ۱۸۹۵ با یکدیگر ازدواج کردند. این تاریخ نشانگر شروع یک شراکت بود که به نتایج مهم و بسیار تأثیرگذار جهانی دست یافت. کشف پولونیوم یکی از نتایج ازدواج آن ها است. ماری به افتخار سرزمین مادری خود، آن را پولونیوم نامیده بود. همچنین، ماری به پیر کوری برای انجام آزمایش های عملی‎‌اش در رابطه با الکتریسیته کمک می‌کرد.

کشف اورانیوم

ماری کوری در سال ۱۸۹۵ در انبار چوبی کوچکی در کنار پیر کوری در آزمایشگاهش شروع به کار کرد. تا آن زمان هنوز هیچکس چیزی درباره عنصر شیمیایی رادیم نمی‌دانست. در آن زمان، هانری بکرل یکی از همکاران پژوهشگر پاریسی فیزیکدان فرانسوی در کشف این فلز تأثیرگذار بوده است. او به طور اتفاقی یک قطعه کوچک از فلز اورانیوم را بر روی یک صفحه فیلم که در معرض نور نبوده و در کاغذ سیاه پیچیده شده بود گذاشته بود. صبح روز بعد متوجه شد که صفحه‌ی فیلم مانند صفحه‌ای شده که در معرض نور بوده است.

آن‌ها به این نتیجه رسیدند که، عنصر اورانیوم پرتوهایی را از خود ساطع کرده است. در نتیجه‌، این پرتوها از کاغذ سیاه گذشته‌اند و روی صفحه فیلم اثر گذاشته‌اند.

موضوع پایان نامه‌ی ماری کوری و نتایج آن

ماری برای پایان نامه‌ی خود تصمیم گرفت تا تحقیق کند که آیا خاصیت کشف شده در اورانیوم در مواد دیگری نیز وجود دارد یا خیر. طی این تحقیق توجه او به pitchblende جلب شده بود. فعالیت این ماده معدنی برتر از اورانیوم خالص بود. به نحوی که تنها با وجود مقادیر کمی از این ماده ناشناخته، تأثیر آن در سنگ معدن قابل توضیح است. در این راستا پیر کوری برای حل این مشکل اقدام کرد. در نتیجه‌ی تلاش او برای حل این مشکل، عناصر جدیدی با نام‌های پولونیوم و رادیوم کشف شدند.

پیر کوری عمدتاً خود را وقف مطالعه فیزیکی تشعشعات جدید کرد. با این حال، ماری کوری برای به دست آوردن رادیوم خالص در حالت فلزی تلاش کرد. در نهایت، ماری موفق شد رادیوم خالص را به کمک شاگرد خود به نام آندره لوئیس دبیرن به دست آورد. بر اساس نتایج این تحقیق در ژوئن ۱۹۰۳ ماری دکترای علوم خود را دریافت کرد. او به همراه پیر، مدال داوری انجمن سلطنتی را دریافت کرد. همچنین، در سال ۱۹۰۳ آن ها با بکرل جایزه نوبل فیزیک را برای کشف رادیواکتیو به اشتراک گذاشتند.

فعالیت او با وجود فرزندانش

ماری در سال‌های ۱۸۹۷ و ۱۹۰۴ دارای دو فرزند دختر با نام‌های ایرن و ایو شد. ماری با وجود فرزندانش، کار علمی فشرده‌ی خود را قطع نکرد. ماری کوری به عنوان مدرس فیزیک در École Normale Supérieure Supérieure برای دختران در Sèvres (1900) منصوب شد. او در آنجا روشی برای تدریس بر اساس نمایش های تجربی معرفی کرد. در دسامبر ۱۹۰۴، او به عنوان دستیار ارشد آزمایشگاهی که توسط پیر کوری هدایت می شد، منصوب شد.

مرگ پیر و دومین جایزه نوبل

مرگ ناگهانی پیر کوری در تاریخ ۱۹ آوریل ۱۹۰۶ ضربه تلخی برای ماری بود. اما در عین حال این اتفاق یک نقطه عطف تعیین کننده در حرفه او بود. از آن پس او تمام انرژی خود را برای تکمیل کارهای علمی خود و همسرش صرف می‌کرد. در ۱۳ مه ۱۹۰۶، او به سمت استادی منصوب شد. این سمت پس از مرگ همسرش خالی مانده بود. ماری کوری اولین زنی بود که در دانشگاه سوربن تدریس کرد. در سال ۱۹۰۸ او به مقام استادی رسید و در سال ۱۹۱۰ رساله اساسی او در مورد رادیواکتیویته منتشر شد.

در سال ۱۹۱۱ جایزه نوبل شیمی را برای جداسازی رادیوم خالص دریافت کرد. همچنین، در سال ۱۹۱۴ او در تکمیل ساختمان آزمایشگاه های موسسه رادیوم (Institut du Radium) در دانشگاه پاریس بسیار تأثیرگذار بود.

آخرین فعالیت‌های ماری

در سال ۱۹۲۱، ماری به همراه دو دخترش، سفری موفق به ایالات متحده داشت. رئیس جمهور آن زمان آمریکا یک گرم رادیوم را که از مجموعه‌ای در میان زنان آمریکایی خریده بود به او هدیه داد. ماری کوری سخنرانی‌های متعددی در کشورهای مختلف به ویژه در بلژیک، برزیل، اسپانیا و چکسلواکی داشته است. او توسط شورای جامعه ملل به عضویت کمیسیون بین المللی  درآمد.

یکی از دستاوردهای برجسته ماری درک نیاز به انباشته شدن منابع رادیواکتیو برای حفظ منابع فراوان برای تحقیقات در فیزیک هسته‌ای بود. ذخایر حاصل تا زمان ظهور شتاب دهنده‌های ذرات، پس از سال ۱۹۳۰ ابزاری بی رقیب بود.

پایان ماری کوری

در نهایت، ماری در نتیجه‌ی کم خونی آپلاستیک ناشی از عمل تشعشع درگذشت. سهم او در فیزیک بسیار زیاد بود. اهمیت فعالیت‌های او با اعطای دو جایزه نوبل به او واضح است. همچنین، او تأثیر ویژه ای بر نسل‌های بعدی فیزیکدانان هسته‌ای و شیمیدانان داشته است. ماری به همراه ایرن ژولیوت کوری مدخل رادیوم را برای ویرایش سیزدهم، دایره المعارف بریتانیکا نوشتند. در سال ۱۹۹۵ خاکستر ماری در پانتئون پاریس نگهداری شد. او اولین زنی بود که این افتخار را برای دستاوردهای خود دریافت کرد. دفتر و آزمایشگاه او در غرفه کوری موسسه رادیوم، به عنوان موزه کوری نگهداری می شود.