روش موثر برنامه ریزی کسب و کار برای دستیابی به موفقیت

مقدمه

برنامه ریزی مؤثر برای کسب و کار می‌تواند کلید موفقیت شما در دنیای پررقابت امروز باشد. یک برنامه کسب و کار مناسب می‌تواند به شما در تأمین مالی، اولویت‌بندی اقدامات و ارزیابی فرصت‌ها کمک کند. برنامه ریزی کسب و کار شاید کمی وقت‌گیر باشد اما اگر به‌خوبی انجام شود، در بلندمدت باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه شما خواهد شد. برنامه ریزی در هر کسب و کاری کاملا ضروری است اما خیلی از صاحبان مشاغل نیازی به انجام آن نمی‌بینند و تنها فعالیت‌های روتین خود را دنبال می‌کنند.

همچنین اگر به دنبال سرمایه‌گذار برای گسترش کسب و کار خود هستید به یاد داشته باشید که داشتن برنامه کسب و کار بسیار مهم است و یک برنامه کاملا روشن و مستند، می‌تواند گویای همه چیز باشد و سرمایه‌گذار را برای سرمایه‌گذاری قانع کند. برنامه ریزی کسب و کار یک ابزار استراتژیک بسیار مهم برای کارآفرینان است. یک برنامه خوب نه تنها به کارآفرینان کمک می‌کند تا روی مراحل خاص لازم برای موفقیت ایده‌های خوب تمرکز کنند، بلکه به آن‌ها کمک می‌کند تا به اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت خود نیز دست پیدا کنند. به همین علت در این مطلب قصد داریم نکات مهم و کاربردی در این زمینه را با شما خوانندگان سایت کامپرو در میان بگذاریم.

سه قانون اولیه برای برنامه ریزی کسب و کار

برای برنامه ریزی کسب و کار به شکل صحیح و مناسب، باید قوانینی را رعایت کنید که در ادامه این بخش به تشریح این قوانین پرداخته می‌شود.

قانون اول: مختصر و مفید باشد

برنامه کسب و کار باید کوتاه، شفاف و موثر باشد، یعنی موارد اساسی و کلیدی کسب و کار را در بگیرد. باید مختصر باشد تا خواندن آن برای اشخاص دیگر مثل سرمایه‌گذاران بالقوه یا حتی خود شما وقت‌گیر و کسالت‌آور نباشد. برنامه کسب و کار با گذشت زمان، احتیاج به ویرایش و مرور دارد و زمانی که برنامه پیچیده و طولانی باشد، ویرایش و تجدیدنظر در آن یک کار پر دردسر است.

قانون دوم: مخاطب خود را بشناسید

برنامه ریزی کسب و کار خود را به زبانی بنویسید که متناسب با درک مخاطبان آن باشد. به‌عنوان مثال اگر شرکت شما در حال پیشرفت در یک زمینه علمی پیچیده است، اما سرمایه‌گذاران بالقوه شما افرادی عالم یا دانشمند نیستند، از کاربرد اصطلاحاتی که با آن آشنا نیستند، خودداری کنید. برنامه را با استفاده از اصطلاحاتی که برای همه و از جمله کارکنان کسب و کار شما قابل درک است، بنویسید.

قانون سوم: مرعوب نشوید

شاید در ابتدا تصور کنید که نوشتن برنامه کسب و کار یک کار دشوار است که از پس آن برنخواهید آمد، ولی اینطور نیست. شما بهتر از هر شخصی کسب و کار خود را می‌شناسید و مشکلات بخش‌های مختلف آن و نیاز به پیشرفت آن را درک می‌کنید. نوشتن برنامه کسب و کار آنقدرها هم که فکر می‌کنید چالش برانگیز و ترسناک نیست و لازم نیست یک برنامه کاری تخصصی کامل و تفصیلی ایجاد کنید. کافی است بخش‌های مختلف کسب و کار خود مثل بخش بازاریابی، بخش اجرایی و بخش منابع انسانی و چندین بخش اصلی را در نظر بگیرید و با استفاده از دو اصل بالا، یک برنامه ساده حتی در حد یک صفحه برای اهداف و رفع مشکلات موجود در هر یک از این بخش‌ها بنویسید.

شش بخش مرسوم در برنامه ریزی کسب و کار

به یاد داشته باشید، برنامه ریزی کسب و کار ابزاری است که به شما در ایجاد یک کسب و کار بهتر کمک می‌کند و فقط یک تکلیف پیش روی شما نیست. حال که با قوانین اولیه برای نوشتن یک برنامه کسب و کار آشنا شدید، در این بخش به معرفی بخش‌هایی که باید در برنامه ریزی کسب و کار وجود داشته باشند، خواهیم پرداخت.

بخش اول: خلاصه اجرایی

خلاصه اجرایی مانند مقدمه کتاب است و در ابتدای برنامه کسب و کار می‌آید و مروری بر کلیات کسب و کار و برنامه‌های شما است. در حالت ایده‌آل این خلاصه اجرایی فقط یک صفحه است و شرکت شما را معرفی می‌کند و کارهایی که می‌خواهید انجام دهید را به طور کلی توضیح می‌دهد. از لحاظ ساختاری، خلاصه اجرایی اولین فصل برنامه ریزی کسب و کار شما را تشکیل می‌دهد، اما توصیه می‌شود خلاصه اجرایی را پس از نوشتن کل برنامه کسب و کار بنویسید و سپس آن را به ابتدای برنامه خود اضافه کنید.

حالت ایده‌آل یک خلاصه اجرایی این است که نکات برجسته برنامه کسب و کار شما را در برگیرد. معمولا سرمایه‌گذاران هنگام ارزیابی کسب و کار شما، فقط خلاصه اجرایی را درخواست می‌کنند. اگر از آنچه که در خلاصه اجرایی یک صفحه‌ای آمده است، خوششان بیاید، درخواست یک برنامه کامل را از شما خواهند کرد. همین‌طور که می‌بینید خلاصه اجرایی یک مؤلفه مهم در برنامه ریزی کسب و کار است، پس بهتر است نکات کلیدی را در آن بگنجانید.

بخش دوم: ذکر فرصت‌ها

در این بخش به این سؤالات پاسخ داده می‌شود: چه چیزی را می‌فروشید؟ چگونه مواد اولیه برای تأمین نیاز خود را تأمین می‌کنید؟ بازار هدف شما کدام است؟ رقبای شما چه کسانی هستند؟ و…

فصل فرصت‌ها در برنامه کسب و کار شما، یک بخش زنده و پویا است. شما در این بخش می‌توانید از برنامه کاری خود صحبت کنید و مشخص کنید که چگونه می‌توانید خود را از رقبا متمایز کنید و چگونه می‌خواهید فروش خود را افزایش دهید. این بخش بعد از خلاصه اجرایی قرار دارد. پس افرادی که آن را مطالعه می‌کنند، در بخش قبلی اطلاعات اولیه را در مورد کسب و کار شما به دست آورده‌اند. این بخش از برنامه کسب و کار جزییات بیشتری را در خود جای می‌دهد و به سؤالاتی پاسخ می‌دهد که در خلاصه اجرایی نیامده است.

بخش سوم: روند اجرایی

چگونه می‌خواهید از فرصت‌های خود استفاده کنید؟ در این بخش از برنامه ریزی کسب و کار باید برنامه بازاریابی و فروش، عملیات اجرایی و ارزیابی‌های شما از زمان رسیدن به موفقیت پوشش داده شوند. در این بخش به موقعیت‌یابی یا جایگاه‌یابی کسب و کار یکی از ارکان برنامه بازاریابی است، پرداخته می‌شود. هنگامی‌که بدانید موقعیت کلی شما در بازار چیست، می‌توانید به سمت قیمت‌گذاری حرکت کنید. قیمت محصولات یا خدمات شما، یک پیام بسیار قوی را از برند شما به مصرف‌کنندگان می‌فرستد و می‌تواند ابزاری مهم برای ارتباط شما با مصرف‌کنندگان باشد.

بخش چهارم: نمای کلی شرکت و تیم کسب و کار

سرمایه‌گذاران علاوه بر ایده‌های عالی، به دنبال تیم‌های عالی نیز هستند. از این بخش از برنامه کسب و کار برای توصیف تیم فعلی خود و افرادی که در ادامه کار باید استخدام شوند، استفاده کنید. برخی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند روی ایده‌های متوسطی که پشت آن یک تیم بزرگ و قوی قرار داشته باشد، سرمایه‌گذاری کنند. در برخی از موارد صاحبان یک استارت آپ با اشتباه در انتخاب افراد تیم خود، شانس جذب سرمایه‌گذار را از دست می‌دهند. در یک تیم خوب و موفق به انواع پست‌های شغلی و مهارت‌ها نیاز است. معرفی کسب و کار نیز به گزافه‌گویی احتیاج ندارد و فقط کافی است بیانیه مأموریت، مروری بر ساختار، مالکیت قانونی شرکت و محل کسب و کار آورده شود.

بخش پنجم: برنامه مالی

برنامه ریزی کسب و کار بدون پیش‌بینی مالی امکان‌پذیر نیست. معمولا صاحبان کسب و کار برای نوشتن این قسمت دلهره دارند، اما نوشتن این بخش واقعا رعب‌آور نیست. گاهی لازم است برای نگارش این بخش از برنامه کسب و کار، از یک متخصص برنامه ریزی کسب و کار کمک بگیرید. یک برنامه مالی معمولی، پیش‌بینی فروش و درآمد ماهانه را برای یک سال ارائه می‌کند و این پیش‌بینی‌ها را برای سه تا پنج سال دیگر نیز انجام می‌دهد.

بخش ششم: پیوست برنامه

اگر برای تصاویر محصولات یا اطلاعات اضافی مانند توضیح کلمات پیچیده به فضای اضافی احتیاج دارید از بخش ضمایم برای توضیح جزییات برنامه کسب و کار خود استفاده کنید. البته وجود این بخش ضروری نیست و زمانی از این بخش در برنامه ریزی کسب و کار استفاده می‌شود که اصطلاحات و تعریف‌ها زیاد باشند و بهتر باشد که در بخش پیوست یا همان ضمیمه آورده شوند. مثلا اگر مجوزی مثل حق اختراع دارید، می‌توانید عکس آن مجوز را در بخش پیوست بیاورید.

نتیجه‌گیری

هر کسب و کاری اعم از بزرگ و کوچک نیازمند برنامه ریزی کسب و کار و تهیه یک برنامه مدون است. در حقیقت کسب و کار شما مانند یک کشتی بادبانی است که از یک مبدأ حرکت کرده و باید در دل اقیانوس بازار به پیش برود و به یک مقصد برسد. اگر شما برنامه مشخصی برای این کار نداشته باشید، قطعا کشتی کسب و کار شما در دل اقیانوس متلاطم سرگردان می‌شود. پس این مورد را جدی بگیرید و همین امروز یک برنامه کسب و کار خوب تهیه کنید. فراموش نکنید که تنها برنامه‌ریزی کافی نیست و اقدام عملی بعد از آن لازمه موفق‌شدن یک برنامه است.